بررسی مهم‌ترین تداخل‌های مواد غذایی با داروهای پرمصرف

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/ اطلاعات دارویی/

در برخی مواقع، خوردن یک نوع خاص از غذا می‌تواند تأثیر داروهای مصرفی را کاهش دهد یا حتی ممکن است سطح سرمی آن دارو را بالا ببرد. در موارد دیگر، این ترکیب می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی ناخواسته یا خطرناک شود. در نهایت، بسیار حائز اهمیت است که همواره از پزشک یا داروساز خود بپرسید آیا غذایی وجود دارد که ممکن است با داروهایی که استفاده می‌کنید تداخل داشته باشد یا خیر.

تداخل دارویی به چه معناست؟

تداخل دارویی به عوارض ناخواسته‌ای اشاره دارد که از مصرف هم‌زمان دو یا چند دارو ناشی می‌شود. این تداخلات می‌توانند بین داروهای مختلف، داروهای گیاهی، داروهای تجویزی و بدون نسخه، مکمل‌ها و حتی ویتامین‌ها اتفاق بیفتند. همچنین ممکن است میان داروها و برخی غذاها نیز تداخل ایجاد شود. جهت پیشگیری از این نوع تداخلات، بهترین روش آن است که هنگام مراجعه به پزشک، به‌طور کامل او را از داروهایی که مصرف می‌کنید آگاه سازید. به علاوه، هنگام دریافت دارو از داروخانه، بهتر است درباره تداخلات احتمالی با داروساز سؤال کنید. مطالعه بروشور داخل بسته‌بندی داروها نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی ارائه دهد.

تداخل داروی ضدآکنه با آب هویج

مصرف همزمان ایزوترتینوئین، داروی ضد آکنه، با داروهایی مانند مینوسیکلین، داکسی سیکلین، تتراسیکلین، متوترکسات و همچنین مکمل‌های حاوی ویتامین A و هر نوع مکملی که جهت افزایش یا کاهش وزن استفاده می‌شود، توصیه نمی‌شود. به علاوه لازم است از مصرف الکل پرهیز کنید؛ چرا که ممکن است عوارض کبدی ایجاد کند. در طول درمان با این دارو، بهتر است از مصرف زیاد آب هویج نیز خودداری کنید. این دارو بر پایه ویتامین A ساخته شده و مصرف بیش از حد آب هویج ممکن است به کبد آسیب برساند.

بررسی تداخل مواد غذایی با دارو ضد افسردگی 

مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI) گروهی از داروهای ضدافسردگی هستند که تأثیرات خاصی بر سیستم عصبی دارند. تیرامین، یک نوع اسیدآمینه، در برخی مواد غذایی موجود است، به‌ویژه در سوسیس و کالباس، پنیرهای کهنه مانند پارمسان و گودا، موزهای خیلی رسیده، اسفناج، آووکادو، سس سویا و ماءالشعیر.

زمانی که تیرامین به‌درستی در بدن تجزیه نشود، می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود. در نهایت، افرادی که تحت درمان با مهارکننده‌های MAO قرار دارند، باید از مصرف این نوع غذاها خودداری کنند؛ چرا که ممکن است فشار خون آن‌ها به سطح خطرناکی برسد و عوارضی چون درد شدید قفسه سینه ایجاد کند. به علاوه، باید از مصرف محرک‌هایی مانند کافئین پرهیز کنند، زیرا این مواد می‌توانند تأثیر دارو را تشدید کنند.

عدم مصرف شیرین بیان با این داروها

شیرین بیان حاوی گلیسیریزین است که می‌تواند موجب افزایش فشار خون شود. به همین دلیل، مصرف همزمان آن با داروهای کاهنده فشار خون ممکن است اثر این داروها را کاهش دهد و فشار خون را به سطوح خطرناک برساند.

علاوه بر این، شیرین بیان با مهار سدیم و بالا بردن دفع پتاسیم می‌تواند عوارض جانبی مصرف کورتون‌ها، مانند پوکی استخوان و ورم، را تشدید کند. همچنین، ترکیب شیرین بیان با داروهای مدر ممنوع است؛ چرا که این گیاه ممکن است باعث کاهش سطح پتاسیم بدن شود و کمبود پتاسیم می‌تواند به اختلالات ریتم قلب منجر شود. بنابراین، اگر تحت درمان دارویی هستید، بهتر است در مصرف این گیاه احتیاط کنید.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله ضرورت مصرف ید برای سلامت انسان چیست را نیز مطالعه نمایید.

آشنایی با تداخل داروی وارفارین با موادغذایی

سیر به عنوان یک ماده‌ی طبیعی شناخته می‌شود که می‌تواند از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری کرده و خاصیت رقیق‌کنندگی خون دارد. افرادی که تحت درمان با وارفارین هستند، باید از مصرف بیش از یک حبه سیر در روز پرهیز کنند؛ چرا که این امر ممکن است منجر به رقیق شدن بیش از حد خون و افزایش خطر خونریزی شود.

به علاوه، محصولات پروبیوتیکی مانند ماست پروبیوتیک می‌توانند تولید ویتامین K در بدن را افزایش دهند. این افزایش موجب می‌شود که نیاز به دوز بالاتری از وارفارین احساس شود. از سوی دیگر، چای سبز و محصولات مبتنی بر لوبیای سویا می‌توانند تأثیرات ضدلخته‌ای وارفارین را کاهش دهند و احتمال بروز لخته‌های خونی را افزایش دهند. در مقابل، مصرف فرآورده‌های انبه و آب آن می‌تواند اثر ضدلخته‌ای وارفارین را تقویت کرده و خطر خونریزی را افزایش دهد.

قرص ضدبارداری را با این دار‌وها مصرف نکنید

مصرف همزمان قرص‌های ضدبارداری با داروهایی مانند ریفامپین، تتراسایکلین، فنوباربیتال، پنی‌سیلین، کاربامازپین، فنی تویین و برخی داروهای ضدصرع و ضدسل می‌تواند تأثیر این قرص‌ها را کاهش دهد. همچنین، این قرص‌ها ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهند و اثر داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین را نیز تضعیف کنند.

به علاوه، قرص‌های ضدبارداری می‌توانند جذب ویتامین B و اسیدفولیک را کاهش دهند. بنابراین، در طول دوره مصرف این قرص‌ها، مهم است که از منابع غنی ویتامین B مانند جگر و سبزیجات تیره‌برگ مانند اسفناج استفاده کنید.

چگونه ‌می‌توان از تداخلات دارویی پیشگیری کنیم؟

جهت کاهش خطر تداخلات دارویی، حتماً پزشک خود را از داروها و مکمل‌هاسی که قبلاً مصرف کرده‌اید یا اخیراً استفاده کرده‌اید، مطلع کنید. به علاوه، مطالعه‌ی بروشور اطلاعات همراه با داروها بسیار مهم است تا از جزئیات آن‌ها آگاه شوید.

در صورتی که شک دارید که عارضه‌ای ناشی از تداخل دارویی باشد، روز و ساعت مصرف هر دارو را ثبت کنید. پزشک نیز باید نسبت به احتمال بروز تداخلات دارویی دقت داشته باشد و اقداماتی مانند استفاده از داروهای جایگزین، تنظیم دوز و نظارت بر وضعیت بیمار را انجام دهد تا از بروز مشکلات جلوگیری کند.

هر گونه تغییر در سبک زندگی، مثل تغییرات در رژیم غذایی یا فعالیت‌های ورزشی، باید به پزشک اطلاع داده شود. بهتر است از یک داروخانه برای خرید همه داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه استفاده کنید؛ چرا که این کار کمک می‌کند تا داروساز بتواند تمامی داروهای شما را پیگیری کرده و درباره‌ی تداخلات و عوارض جانبی مشاوره دهد.

سخن پایانی

برخی غذاها می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر اثربخشی داروها داشته باشند و در برخی موارد، ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند. در نهایت، توجه به نوع تغذیه در طول دوره درمان بسیار ضروری است. بسته به بیماری یا شرایط خاص شما، ممکن است نیاز باشد که فاصله مشخصی بین زمان مصرف دارو و وعده‌های غذایی رعایت شود.

برای مثال، برخی داروها بهتر است با معده خالی مصرف شوند تا جذب آن‌ها به حداکثر برسد، در حالی که دیگر داروها ممکن است ضروری باشد با غذا مصرف شوند تا از تحریک معده جلوگیری شود یا جذب آن‌ها افزایش یابد. علاوه بر این، پزشکان ممکن است توصیه کنند که برخی مواد غذایی خاص مانند آب گریپ‌فروت یا لبنیات را در زمان مصرف دارو محدود کنید؛ چرا که این موارد می‌توانند با داروها تداخل داشته باشند و اثرات آن‌ها را تغییر دهند. 

در نتیجه، آگاهی از این نکات و مشاوره با پزشک یا داروساز می‌تواند به شما کمک چشمگیری کند تا در طول درمان به بهترین شکل عمل کنید و از هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری کنید. این افراد می‌توانند اطلاعات دقیقی درباره‌ی چگونگی ترکیب رژیم غذایی و داروها ارائه دهند تا اطمینان حاصل شود که روند درمان به طور مؤثر پیش می‌رود.