نرمی مفاصل و عوارض ناشی از آن در کودکان

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/

---

تغییر شکل‌های ایجاد شده ناشی از راشیتیسم، در صورت درمان به‌موقع، در دورانی که کودک همچنان در سنین رشد قرار دارد، برگشت‌پذیر است اما در دوران پس از آن ممکن است تغییر شکل در استخوان‌ها دائمی شود.

نرمی مفاصل در کودکان

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. نرمی استخوان کودک (Rickets) چیست؟
2. کمبود چه ویتامین‌هایی موجب نرمی استخوان کودک می‌شود؟
3. علت نرمی مفاصل چیست؟
4. درمان نرمی مفاصل کودکان
5. علائم ابتلا به نرمی استخوان کودک چیست؟
6. عوارض ناشی از نرمی استخوان کودک چیست؟
7. سخن پایانی

1. نرمی استخوان کودک (Rickets) چیست؟

نرمی و ضعف استخوان‌ها در کودکان، ریکتز (Rickets)، راشیتیسم یا نرمی استخوان نامیده می‌شود. این بیماری بیشتر در اثر کمبود شدید و طولانی مدت ویتامین D ایجاد می‌شود. بااین حال، برخی از بیماری‌های نادر ژنتیکی نیز می‌توانند عامل ابتلا به این بیماری باشند.

2. کمبود چه ویتامین‌هایی موجب نرمی استخوان کودک می‌شود؟

ویتامین D به بدن کودک کمک می‌کند تا کلسیم و فسفر که دو ماده معدنی مهم و ضروری برای سلامت و رشد استخوان‌ها هستند از طریق مواد غذایی جذب شود. سطح ناکافی از ویتامین D، باعث کاهش سطح این دو ماده معدنی ضروری در استخوان‌ها شده و زمینه برای ابتلا به راشیتیسم در کودکان را فراهم می‌کند.

به‌طور کلی، کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر می‌تواند باعث ایجاد بیماری نرمی استخوان در کودکان شود. این مواد مغذی برای رشد سالم و حفظ سلامت استخوان‌ها مهم هستند. دراثر ابتلا به راشیتیسم، استخوان‌ها ضعیف شده و ممکن است تغییر شکل در استخوان‌ها ایجاد شود.

بسیاری از عوارض ناشی از ابتلا به راشیتیسم کودکان، با افزودن ویتامین D و کلسیم کافی به رژیم غذایی، قابل درمان است. وقتی نرمی استخوان به‌دلیل مشکل پزشکی زمینه‌ای دیگری ایجاد شده باشد، ممکن است درمان‌های دیگری نیز نیاز باشد. برخی از ناهنجاری‌های اسکلتی ناشی از راشیتیسم ممکن است به جراحی اصلاحی نیاز داشته باشد.

3. علت نرمی مفاصل چیست؟

1) خاصیت ارتجاعی عضله

میزان سفتی یا شل بودن عضلات توسط سیستم عصبی کنترل می شود، به طور کلی هرچه ماهیچه ها شل تر باشند، میزان دامنه حرکتی در مفاصل بیشتر می شود و به همین صورت برعکس؛ بنابراین برای برخی افراد ممکن است هیچ مشکل جدی ای وجود نداشته باشد و تنها ماهیچه های آن ها شل تر از سایرین باشد.

2) رباط های ضعیف یا کشیده

رباط ها تشکیل شده از انواع فیبر های پروتئینی می باشند، از جمله این فیبر ها می توان به الاستین (که باعث کشش می‌شود) و کلاژن (که قدرت می‌دهد) اشاره کرد. هرگونه تغییرات در فرایند های شیمایی بدن می تواند منجر به ضعیف شدن فیبر ها و کشش بیشتر در رباط شود.

3) شکل استخوان ها

در صورتی که قسمت هایی از سوکت مفصل ران یا شانه کوتاه باشد، دامنه حرکت در مفصل بیشتر از حد معمول می شود و در این شرایط احتمال در رفتگی زیاد است. البته این احتمال تنها روی یک مفصل یا تعداد کمی از مفاصل اثر دارد، این مورد نیز جزو موارد ارثی می باشد و نمی توان گفت که خیلی شایع است.

4) ژنتیک

برخی از بیماری‌های مادرزادی و ژنتیکی، باعث جلوگیری از جذب فسفر از کلیه شده و ریسک ابتلا به راشیتیسم را افزیش می‌دهند.

5) تغذیه

 رژیم غذایی که شامل مقادیر کافی از ماهی، تخم مرغ یا شیر نباشد مانند رژیم گیاه‌خواری، خطر ابتلا به راشیتیسم را افزایش می‌دهد. همچنین، کودکانی، که در هضم شیر مشکل داشته یا به قند شیر یا لاکتوز حساسیت دارند نیز در خطر بیشتری برای ابتلا به نرمی استخوان هستند. نوزادانی که فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند نیز در خطر ابتلا به کمبود ویتامین D هستند، زیرا شیر مادر حاوی مقادیر کافی از ویتامین D برای جلوگیری از ابتلا به راشیتیسم نیست.

6) نوزادان نارس

 نوزادانی که قبل از موعد مقرر به دنیا می‌آیند، ممکن است، سطح ویتامین D کمتری داشته باشند، زیرا زمان کمتری برای دریافت این ویتامین از مادرانشان در رحم داشته‌اند. بنابراین نرمی استخوان در نوزادان نیز اتفاق می‌افتد.

7) سن

راشیتیسیم بیشتر در کودکانی که بین ۶ تا ۳۶ ماه دارند دیده می‌شود. در این دوره زمانی، کودکان معمولاً رشد بسیار سریعی را تجربه می‌کنند. در این دوره زمانی، بدن کودک بیشترین نیاز را به کلسیم و فسفر دارد.

4. درمان نرمی مفاصل کودکان

تنظیم خواب شبانه ، استفاده از تکنیکهای ریلکسیشن، انجام ورزشهای کششی منظم، گرم نگهداشتن اندامها، داشتن استراحت در فواصل فعالیت، استفاده از دوش آب گرم، استفاده از مواد غذایی مخصوص، در موارد لزوم استفاده از کفیها و یا کفشهای مخصوص جهت حمایت از کف پا و مچ پا.

5. علائم ابتلا به نرمی استخوان کودک چیست؟

1. تاخیر در رشد
2. ضعف عضلانی
3. گرفتگی عضلانی
4. شکستکی استخوان‌ها
5. درد در ستون فقرات، لگن و پاها
6. تاخیر در ایجاد مهارت‌های حرکتی
7. تغییر شکل دندان‌ها، شامل، تاخیر در شکل‌گیری دندان‌ها، ایجاد سوراخ در عاج دندان، آبسه و نقص در ساختمان دندان

ممکن است، در اثر ابتلا به راشیتیسم، شکل استخوان‌ها تغییر کرده و علائمی مانند موارد زیر ایجاد شود:

1. خم شدن پاها یا زانوها
2. تغییر شکل استخوان لگن
3. بیرون‌زدگی استخوان جناغ
4. ضخیم شدن مچ دست یا مچ پا
5. ایجاد قوس غیرطبیعی در ستون فقرات

6. عوارض ناشی از نرمی استخوان کودک چیست؟

1. تشنج
2. کاهش و یا توقف رشد
3. ایجاد بدشکلی در دندان‌ها
4. ایجاد بدشکلی‌های استخوانی
5. ایجاد قوس غیرطبیعی در ستون فقرات

7. سخن پایانی

برای پیشگیری و جلوگیری از راشیتیسم (نرمی استخوان) اطمینان حاصل کنید که کودک شما از غذاهایی استفاده می‌کند که حاوی مقادیر مناسبی از ویتامین D هستند. تامین ویتامین D، کلسیم و فسفر، به کاهش علائم و درمان عوارض ناشی از راشیتیسم کمک می‌کند. بسیاری از کودکان پس از یک هفته علائم بهبودی را نشان می‌دهند.