علت ورم پا و بررسی راه های درمان آن

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/

---

ورم پا عارضه‌ای است که خیلی از افراد در طول زندگی دچار آن می‌شوند، معمولاً هم چند روز بعد و بدون هیچ اقدام درمانی از بین می‌رود. اما درصورتی‌که ورم از بین نرود یا با درد و مشکلات دیگری همراه باشد باید به عنوان یک نشانه‌ی خطر آن را بررسی کنیم، زیرا ممکن است علت ورم پا یک بیماری باشد.

ورم پا

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. ورم پا نشانه چیست؟
2. علت ورم پاها چیست؟
3. چگونه از ورم پا پیشگیری کنیم؟
4. درمان ورم پا چیست؟
5. سخن پایانی

1. ورم پا نشانه چیست؟

مچ پا و ساق پاها به علت تاثیر گرانش بر مایعات بدن، محل‌های رایج ادم محیطی و تورم در بدن هستند. با این حال، احتباس مایع ناشی از گرانش، تنها علت تورم مچ پا یا ساق پا نیست. صدمات و التهاب متعاقب آن نیز، می‌تواند باعث احتباس مایعات و ورم پا شود.

گاهی تجمع بیش‌از‌حد مایعات در بافت‌های بدن باعث ایجاد ورم می‌شود. هر چند که تورم در هر عضوی از بدن ممکن است مشاهده شود، اما معمولاً در دست‌ها، پاها و مچ پا بیشتر شاهد ورم هستیم. گاهی ورم پا و پا درد آن‌قدر هم خطرناک نیست و شاید به خاطر مصرف دارو، بارداری یا ایستادن زیاد روی پاها باشد. گاهی هم باد کردن این ناحیه از بدن نشانه وجود بیماری زمینه‌ای مثل نارسایی قلبی، بیماری کلیوی یا سیروز کبدی است.

2. علت ورم پاها چیست؟

سرپا ایستادن به مدت طولانی در طول روز، پرواز طولانی مدت و رانندگی در اتومبیل باعث تورم پا می‌شود. ورم پا در سالمندان شایع‌تر است. موارد زیر می‌توانند باعث ورم مچ پا و ساق پا شوند:

1. بارداری
2. عفونت پا
3. اضافه وزن
4. نارسایی کبد
5. نارسایی قلبی
6. نارسایی کلیه
7. آرتریت روماتوئید
8. انسداد در سیستم لنفاوی
9. لخته شدن خون در ساق پا
10. جراحی قبلی (مانند جراحی لگن، ران، زانو، مچ پا و مچ پا به پایین)
11. نارسایی وریدی (اشکال در دریچه‌های سیاهرگی مانع از بازگشت جریان خون به قلب می‌شود.)

مصرف برخی از داروها می‌تواند منجر به ورم پا شود. برخی از این داروها شامل موارد زیر هستند:

1. داروهای ضد افسردگی، از جمله فنلزین، نورریپتیلین و آمیتریپتیلین
2. مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای درمان فشار خون بالا، از جمله نیفیدیپین، آمیلودیپین و وراپامیل
3. داروهای هورمونی، مانند؛ قرص‌های جلوگیری از بارداری، استروژن و تستوسترون
4. استروئیدها

تورم در مچ پا و ساق پا می‌تواند نتیجه‌ی التهاب ناشی از آسیب حاد یا مزمن باشد. شرایطی که می‌تواند این نوع التهاب را ایجاد کند، عبارتند از:

1. آرتروز
2. نقرس
3. شکستگی پا
4. پیچ خوردگی مچ پا
5. پارگی تاندون آشیل
6. پارگی ACL (رباط صلیبی جلویی در مفصل زانو)

3. چگونه از ورم پا پیشگیری کنیم؟

اگر بیماری دارید که باعث تورم شود، داروهای خود را مصرف کنید و علائم‌تان را با دقت کنترل کنید. افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب یا بیماری کلیوی ممکن است نیاز به محدودیت میزان مایعات مصرفی روزانه داشته‌باشند.

اقدامات پیشگیرانه در حین ورزش

1. گرم‌کردن بدن مثل پیاده‌روی یا آهسته دویدن، قبل از شرکت در فعالیت شدید جسمی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
2. کفش مناسب: کفش مناسب می‌تواند به حل مشکلات راه رفتن و جلوگیری از آسیب‌ها کمک کند. مطابق با فعالیت یا نیازهای خاص خود، کفشتان را انتخاب کنید مثلا، برای دویدن کفش مناسب دویدن را انتخاب کنید.
3. جوراب مخصوص: این جوراب به ساق پا فشار اعمال می‌کنند. در برخی موارد، این کار می‌تواند به جلوگیری و تسکین تورم مچ پا و ساق پا ناشی از انسداد مجاری لنفاوی، ترومبوز ورید عمقی، رگ‌های واریسی و نارسایی وریدی کمک کند. قبل از استفاده از این جوراب‌ها با پزشک خود مشورت کنید. این جوراب‌های خاص باید اندازه‌ی پای شما و متناسب با نیازهای شما باشد. همچنین جوراب‌ها را فقط در طول روز بپوشید و قبل از رفتن به رخت خواب جوراب را از پایتان بیرون بیاورید.
4. رژیم غذایی: رژیم کم سدیم مانع از احتباس مایع می‌شود. برای رعایت رژیم غذایی مناسب از مصرف فست‌فود خودداری کنید. بسیاری از وعده‌های غذایی یخ‌زده و سوپ‌های کنسرو شده اغلب دارای سدیم زیاد هستند، بنابراین برچسب‌های روی مواد غذایی را با دقت مطالعه کنید.
5. بالا بردن پا: اگر در طول روز زیاد می‌ایستید، وقتی به خانه برمی گردید برای جلوگیری از تورم، پای خود را بالا بیاورید یا آنها را با آب بشویید.

4. درمان ورم پا چیست؟

ادم خفیف معمولا بدون هیچ گونه درمان پزشکی بهبود پیدا می‌کند. با این حال، برای درمان موارد شدید و جدی ادم می‌توان از دارو استفاده کرد. نکات زیر را به خاطر داشته‌باشید:

1. ورم خفیف ناشی از بارداری یا آسیب خفیف معمولا پس از زایمان و یا با استراحت کافی بهتر می‌شود.
2. برای درد ناشی از تورم، داروهای مسکن یا داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن مفید هستند.
3. تورم به علت جراحات ممکن است نیاز به جا اندازی استخوان، گچ‌گیری، یا جراحی برای اصلاح ناحیه‌ی آسیب‌دیده، داشته‌باشد.

۱) پماد برای ورم پا

آیا می‌توان ورم پا را توسط پماد برطرف کرد؟ انواع مختلفی از پمادهای موضعی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند ورم پای خود را کاهش دهید. این پمادها حاوی موادی هستند که از التهاب و درد ادم و تورم می‌کاهد. برخی از مواد شیمیایی در بدن وجود دارند که وجود آنها باعث تجمع مایعات و تورم می‌شود. زمانیکه این ورود این مواد به بخشی که تورم کرده‌است منع شود و یا خنثی شوند، می‌توان از ادم کم کرد. این کرم‌ها و پمادها حاوی کپسایسین هستند. این ماده به گرم شدن محل تورم و کاهش آن کمک می‌کند.

برای استفاده صحیح از این پماد باید روزانه ۲ تا ۴ بار این پماد را بر روی محل تورم بمالید. برخی از این پمادها نعنا و کافور دارند.

۲) قرص ضد ورم پا و قرص برای درمان ورم پا

برخی از مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی در کاهش تورم پا اثر دارند. زیرا این داروها با کاهش مواد التهابی می‌توانند به کاهش تجمع مایع و پیک‌های شیمیایی التهاب کمک کنند.

۳) قرص فوروزماید برای ورم پا

اگر تورم ناشی از یک بیماری مانند نارسایی احتقانی قلب باشد، دیورتیک‌ها تجویز خواهند‌شد. این داروها کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و آن‌ها را تحریک می‌کنند تا مایعات را دفع کنند. یکی از این داروها فوروزماید است.

۴) درمان خانگی ورم پا

برای درمان خانگر ورم پا می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:

1. استراحت: روی مچ پا یا ساق پای‌تان نایستید و به پای تان فشار وارد نکنید، تا زمانی‌که به دکتر مراجعه کنید یا تورم بهبود یابد.
2. یخ: در اسرع وقت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه‌ی متورم‌شده یخ قرار دهید. سپس هر سه تا چهار ساعت این کار را تکرار کنید.
3. فشار: مچ پا یا ساق پا را به آرامی ببندید، اما حواستان باشد که گردش خون را قطع نکنید. جوراب‌های محافظ ساق بلند گزینه‌ی خوبی هستند.
4. ارتفاع: قوزک پا یا ساق پاهای‌تان را بالاتر از سطح قلب (و یا تا جای ممکن در دورترین فاصله از قلب) قرار دهید. دو بالش معمولا ارتفاع صحیحی را ایجاد می‌کند. این کار باعث می‌شود مایع از پا خارج شود.

۵) درمان ورم پا بر اثر ضربه

در صورتیکه پای شما در اثر ضربه ورم کرده‌باشد، باید به متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا هر گونه شکستگی و یا مو برداشتگی، بررسی شود. گاهی ممکن است استخوان پای شما آسیب دیده‌باشد، اما با مسکن‌ها درد را آرام کنید و به درمان ریشه‌ای مسئله نپردازید. در این موارد، فرد در آینده مشکلات راه رفتن و ایستادن بر روی پا پیدا خواهد کرد و درد مزمن برای او به جای خواهند‌ماند.‌

5. سخن پایانی

باد کردن مچ و ساق پا اختلال شایعی است که گاهی به خاطر ایستادن طولانی‌مدت یا نداشتن تحرک کافی، پروازهای طولانی یا رانندگی زیاد به ‌وجود می‌آید. باد کردن پاها در دوران بارداری و سالمندی هم عارضه طبیعی است که زیاد نگران‌کننده نیستند و با روش‌های خانگی درمان می‌شوند، اما گاهی برخی ورم‌ها به خصوص باد کردن پا و قوزک پا نشانه وجود بیماری‌های جدی در بدن هستند مثل نارسایی کلیه، لخته شدن خون، نارسایی کبد و نارسایی قلبی. اگر باد کردن دست و پاها و صورتتان پس از چند روز بهبود نیافت و التهاب بدتر شد، حتماً به متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا علت باد کردن پاها مشخص شود.