کدام رژیم‌های غذایی باعث اختلال در عملکرد تیروئید می‌شوند؟

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/

---

بیماری‌های غده تیروئید از جمله بیماری‌ها و ختلالات شایع غدد هستند و در تعداد زیادی از انسان‌ها وجود دارند.

رژیم‌های غذایی تاثیرگذار در عملکرد تیروئید

هر آنچه می‌خورید می‌تواند بر غده تیروئید و همچنین توانایی بدن شما در استفاده از هورمون تیروئید تأثیر بگذارد. بنابراین باید یاد بگیرید که برای مدیریت کم‌ کاری تیروئید از کدام غذاها اجتناب کنید.

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1.  کم کاری تیروئید چیست؟
2. چند نوع کم کاری تیروئید وجود دارد؟
3. چه غذاهایی برای کم کاری تیروئید مضر هستند؟
4. رژیم درمانی در کم کاری تیرئید
5. سخن پایانی 

1. کم کاری تیروئید چیست؟

کم کاری تیروئید یکی از بیماری‌های تیروئید و از شایع ترین بیماری‌های غدد است که در آن غده‌ی تیروئید به اندازه‌ی کافی هورمون‌های تیروئیدی را تولید و وارد جریان خون نمی‌کند. این مسئله باعث کاهش سرعت واکنش‌های سوخت‌و‌ساز و درنتیجه کاهش سرعت متابولیسم می‌شود.

2. چند نوع کم کاری تیروئید وجود دارد؟

1) کم کاری تیروئید خود ایمنی

گاهی اوقات بدن انسان به اشتباه قسمت هایی از بدنش را بیگانه می‌شناسد و به اشتباه با آن‌ها مبارزه می‌کند. وقتی بدن به قسمت‌هایی از خودش آسیب می‌زند یا از عملکرد صحیح آن‌ها جلوگیری می‌کند،  به بیماری خودایمنی مبتلا شده‌ایم. گاهی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و عملکرد آن مختل می‌شود. بیماری‌های خود ایمنی می‌توانند منجر به کم تحرکی یا بیش فعالی شود. کم کاری تیروئید خودایمنی، تیروئیدیت هاشیموتو نامیده می‌شود که التهاب غده تیروئید است. این بیماری در زنان بیشتر دیده می‌شود. بیماری هاشیموتو نیز در بزرگسالی شایع تر است.

2) هیپوتیروئیدی مادرزادی

هنگامی‌که نوزادی متولد می‌شود و غده‌ی تیروئید او به‌اندازه‌ی کافی هورمون تولید نمی‌کند، به کم‌کاری تیروئید مادرزادی مبتلاست. این اختلال یک مورد شایع است و معمولا ۱ از هر ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ نوزاد با این اختلال متولد می‌شوند. غربالگری تیروئید برای نوزادان تازه‌متولد در کشور ما اجباری است و در ۳ تا ۵ روزگی بعد از تولد انجام می‌شود. در این غربالگری از کف پای نوزاد نمونه‌ی خون گرفته می‌شود. هنگامی که چنین مشکلی در نوزاد تشخیص داده‌می‌شود، باید بررسی‌های لازم توسط متخصص غدد صورت گیرد و نوزاد تحت درمان قرار گیرد. در غیر این صورت مشکلات جسمی و ذهنی برای نوزاد پیش خواهد‌‌آمد.

3)  کم کاری تیروئید مرکزی

هنگامی که مغز دستور تحریک ترشح هورمون محرک تیروئید را نفرستد، TSH ساخته و ترشح نمی‌شود. در این اختلال بیشتر بیماران، تیروئید سالمی دارند، بلکه مشکل از دستوراتی است که به غده‌ی تیروئید می‌رسد. هیپوتیروئیدی مرکزی ممکن است به علت نبود هورمون‌های زیر اتفاق بیفتد:

1. هورمون رشد
2. هورمون ضدادراری.
3. هورمون محرک غده‌ی فوق کلیه
4. پرولاکتین که هورمون ترشح‌کننده‌ی شیر است.
5. هورمون‌های محرک جنسی که عملکرد غدد جنسی را تنظیم می‌کنند.
6. اوکسی توسین که هورمون منقبض‌کننده‌ی عضلات صاف رحمی است.

4) کم کاری تیروئید یاتروژنیک

این کم‌کاری زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید به طور کامل یا جزئی برداشته شود یا در اثر یک رویداد خارجی آسیب دیده باشد. در این حالت، غده تولید کننده هورمون وجود ندارد و یا غده تیروئید فاقد سلول های تولید کننده هورمون است.

5) تیروئید کم کار در بارداری

در مواقعی ممکن است که کم کاری تیروئید در بارداری اتفاق بیفتد یا اینکه مادر از قبل کم کار بوده‌است و بعد از بارداری این تیروئید کم کار متحمل فشار بیشتری شده و ضعیف‌تر گشته‌است. از طرفی این بیماری در دوران بارداری ممکن است که نادیده گرفته‌شود. زیرا بسیاری از علائم این بیماری شبیه به علائم خود بارداری است. مثلا مادری که شروع به افزایش وزن می‌کند و این افزایش وزن ناشی از بارداری است، همزمان با افزایش وزن کم کاری تیروئید مواجه می‌شود و متوجه مشکل در تیروئید نمی‌شود. از طرفی خستگی و بی‌حالی کم کاری تیروئید هم همان مسئله‌ای است که در بارداری هم بروز می‌کند. پس تفکیک این دو مورد از هم چندان ساده نیست. برای پشگیری از چنین مواردی، خوشبختانه قبل از بارداری و در هفته‌های اول بارداری آزمایش‌های اولیه‌ی انجام می‌شوند. با انجام این آزمایش‌ها اگر مادر کم کاری تیروئید داشته‌باشد، برای تشخیص آن به خوبی قدم برداشته‌ شده‌است. قبل از اینکه مشکلی برای مادر ایجاد شود، تشخیص گذاشته‌شده و درمان انجام می‌گیرد.

3. چه غذاهایی برای کم کاری تیروئید مضر هستند؟

برخی غذاها حاوی مواد مغذی هستند که می توانند در سلامت تیروئید اختلال ایجاد کنند. در حالی که این غذاها محدودیت استفاده ندارند، ولی ممکن است افراد با محدود کردن مصرف، متوجه بهبود بیماری شوند.

1) گویتروگنس ها (غذاهای حاوی گوگرد)

بعضی از غذاها حاوی گوگردهایی هستند که به طور بالقوه می توانند تولید هورمون تیروئید را کاهش دهند.
غذاهایی که حاوی گویتروگنس هستند و همچنین این غذاها فواید سلامتی زیادی نیز دارند، به طور معمول سبزیجات را شامل میشوند، از جمله:

1. کلم
2. گل کلم
3. کلم روسی
4. کولارد سبز
5. کلم بروکلی

2) گلوتن

کم کاری تیروئید ممکن است ارتباطی با یک بیماری خود ایمنی داشته باشد ، بنابراین ممکن است افراد در معرض خطر ابتلا به سایر بیماریهای خود ایمنی از جمله بیماری سلیاک قرار بگیرند. بیماری سلیاک به دلیل خوردن گلوتن موجب التهاب مزمن و آسیب به روده کوچک می شود. گلوتن پروتئین موجود در گندم و سایر غلات از جمله جو ، جو دوسر و چاودار است.

3) سویا

محققان دریافته اند که سویا ممکن است در نحوه تولید هورمون تیروئید بدن اختلال ایجاد کند. در یک مطالعه منتشر شده، یک زن پس از مصرف یک نوشیدنی حاوی مقادیر زیادی سویا به مدت ۶ ماه دچار کم کاری تیروئید شدیدی شد. وضعیت وی پس از قطع نوشیدنی و مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید بهبود یافت. غذاهایی که حاوی سویا می باشند:

1. پنیر سویا
2. شیر سویا
3. سس سویا
4. خمیر سویا
5. سویای نارس

4) غذای فراوری شده

غذاهای فرآوری شده صنعتی نیز کالری بالایی دارند و منجر به اضافه وزن و چاقی می شوند، بنابراین از مصرف آن ها پرهیز کنید. از سوی دیگر، مواد شیمیایی موجود در این نوع غذاها باعث تولید رادیکال های آزاد اکسیژن در بدن می شود که به سلول های تیروئید آسیب می رساند. نمونه هایی از غذاهای فرآوری شده:

1. دونات
2. کیک ها
3. هات داگ
4. فست فود
5. بیسکویت ها
6. کنسرو ماهی و تن
7. نوشیدنی های صنعتی مانند آب میوه ها

4. رژیم درمانی در کم کاری تیروئید

1) نوشیدن آب به مقدارکافی یا دست کم۷ لیوان در روز بسیار ضروری است.

2) سویامی تواند مانع جذب کافی داروهای تیروئیدی شود؛ بنابراین باید در مصرف آن ها احتیاط شود.

3) از نمک های یُددار تصفیه شده استفاده شود؛ برایحفظ یُد موجود در غذا، باید نمک یُددار را در زمان پایان پخت اضافه کرد.

4) اطمینان نسبت به تأمین مقادیر کافی ویتامین هایC ، A، E و ویتامین های گروه B به ویژه B۲ ، B۳ و B۶ که برای تولید هورمون تیروئید ضروری هستند، لازم است.

5) تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است؛ برای این منظور مشاوره با کارشناس تغذیه، همراه با استفاده از درمان دارویی توصیه می شود.

6) استفاده از منابع غنی از آهن مانند جگر، گوشت قرمز و غلات غنی شده با آهن، به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از فقر آهن نیز هستند؛ممکن است عملکرد پایین تیروئید به طور ثانویه در اثر کمبود آهن یا آنمی ایجاد شود.

5. سخن پایانی

کم کاری تیروئید زمانی ایجاد می‌شود که تیروئید قادر به ساخت مقدار کافی از هرومون‌های تیروئیدی نیست. وقتی مقدار کافی از این هورمون‌ها ترشح نشود، متابولیسم بدن کاهش پیدا می‌کند و مشکلاتی در بقیه اندام‌ها ایجاد می‌شود. اگر این بیماری درمان نشود در طولانی‌مدت می‌تواند باعث ایجاد گواتر، بیماری‌های قلبی، اختلالات ذهنی و ناباروری شود.