روماتیسم قلبی چیست وچه علائمی دارد

• دسته بندی: اخبار/ دانستنی های پزشکی/

---

روماتیسم قلبی یک بیماری التهابی ناشی از تب روماتیسمی است که موجب آسیب به قلب و دریچه‌های آن می‌شود. این بیماری ممکن است به دریچه آئورت قلب آسیب وارد کند و یا دریچه میترال و یا هر دوی این دریچه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در بسیاری از افراد علائم روماتیسم قلبی 10 تا 20 سال پس از ابتلا به بیماری ظاهر می‌شود. در بسیاری از مواقع ابتلا به بیماری‌های عفونی ساده مثل مخملک یا گلودردهای چرکی می‌تواند موجب ایجاد التهاب در بدن و روماتیسم قلبی شود و آسیب‌های دائمی به دریچه قلب و مشکلات جدی برای سلامت ایجاد کند.

روماتیسم قلبی

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. روماتیسم قلبی چیست؟
2. علائم روماتیسم قلبی
3. تشخیص روماتیسم قلبی
4. درمان روماتیسم قلبی
5. عوارض روماتیسم قلبی در بزرگسالان 
6. سخن پایانی

1. روماتیسم قلبی چیست؟

بیماری روماتیسم قلب به معنای آسیب دائمی دریچه‌های قلب در اثر بیماری تب روماتیسمی است. این آسیب مدت کوتاهی پس از عفونت استرپتوکوک درمان‌نشده مثل گلودرد استرپتوکوکی (باکتری روماتیسم قلبی) یا مخملک شروع می‌شود. کودکان و نوجوانانی که از قبل مبتلا به عفونت‌های استرپتوکوکی بوده‌اند ولی به خوبی درمان نشده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به تب روماتیسمی هستند. پاسخ ایمنی بدن به این باکتری باعث ایجاد یک وضعیت التهابی در بدن می‌شود که می‌تواند آسیب و اختلال دائمی دریچه‌های قلب را به دنبال داشته باشد.

2. علائم روماتیسم قلبی

روماتیسم قلبی یک بیماری خطرناک است که معمولا به دلیل عدم دسترسی به آنتی‌بیوتیک و باقی ماندن عفونت در بدن ایجاد می‌شود. در بسیاری از افراد علائم این بیماری تا سال‌ها پس از ابتلا به عفونت در بدن ظاهر نمی‌شود. در برخی دیگر نیز ممکن است بیمار علائم خاصی را تجربه کند. علائم روماتیسم قلبی در کودکان معمولا در شرایطی بروز می‌کند که کودک به صورت مکرر به گلودرد استرپتوکوکی (Streptococcus) مبتلا شود و در معرض تب روماتیسمی قرار بگیرد.

1) درد قفسه سینه

بسیاری از بیماران مبتلا به روماتیسم قلبی دردهایی را در ناحیه قفسه سینه خود احساس می‌کند.

2) تپش قلب

بیشتر بیماران مبتلا به روماتیسم قلبی تپش قلب و احساس کوبیده شدن ضربان شدیدی را در قلب خود تجربه می‌کنند.

3) احساس خستگی

بیشتر مبتلایان به روماتیسم قلبی سریع‌تر از حالت معمول احساس خستگی می‌کنند. برخی اوقات ممکن است بیمار بدون انجام دادن کار خاصی احساس خستگی کند و انرژی زیادی برای انجام فعالیت‌های روزانه و فعالیت بدنی نداشته باشد.

4) تنگی نفس

یکی دیگر از علائم روماتیسم قلبی تنگی نفس است. بیشتر بیماران مبتلا به روماتیسم قلبی در انجام کارهای روزمره احساس می‌کنند که نمی‌توانند به راحتی نفس بکشند و معمولا تنفس آن‌ها به صورت کوتاه و تند است. بسیاری از افراد مبتلا به روماتیسم قلبی ممکن است در زمان خوابیدن، دراز کشیدن و پس از بیدار شدن از خواب نیز مشکلات تنفسی را تجربه کنند.

3. تشخیص روماتیسم قلبی

به دلیل اینکه بیماری روماتیسم قلبی از عفونت و عارضه دیگری نشأت می‌گیرد، بسیار مهم است که شرح حال درستی از وضعیت جسمی خود در طول هفته‌های اخیر به پزشک بدهید. بررسی علامت‌های ناشی از عفونت مثل گلودرد، سرماخوردگی و … بسیار به فرایند تشخیص و درمان کمک خواهد کرد. در کنار این اطلاعات آزمایشات هم می‌توانند به تشخیص دقیق بیماری روماتیسم قلبی کمک کنند. نشانه‌های شایع بیماری روماتیسم قلبی در معاینه فیزیکی و آزمایشات شامل موارد زیر است:

1.   معمولا افراد مبتلا به بیماری روماتیسم قلبی به تازگی تجربه‌ی عفونت استرپتوکوکی داشته‌اند. کشت گلو یا آزمایش خون می‌تواند برای بررسی استرپتوکوک استفاده شود.
2.   صدای سوفل؛ در معاینه فیزیکی بیماران مبتلا به روماتیسم قلبی معمولا صدای سوفل شنیده می‌شود. صدای سوفل ناشی از نشت خون در اطراف دریچه آسیب‌دیده قلب است. مالش یا صدای سوفل زمانی ایجاد می‌شود که بافت‌های ملتهب قلب حرکت کنند یا روی یکدیگر ساییده شوند.
3.   اکوکاردیوگرافی (اکو قلب)؛ این آزمایش از امواج صوتی برای بررسی حفره‌ها و دریچه‌های قلب استفاده می‌کند. امواج صوتی پژواک تصویری را بر روی صفحه نمایش ایجاد می‌کنند. اکو می‌تواند آسیب دریچه قلب، جریان خون برگشتی، بزرگ‌شدن و تغییرات اندازه قلب و مایع اطراف آن را نشان دهد. اکوکاردیوگرافی مفیدترین آزمایش برای تشخیص مشکلات دریچه قلب است.
4.   الکتروکاردیوگرام (ECG)؛ نوار قلب قدرت و زمان فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. پزشک به کمک اکو قلب می‌تواند به اطلاعاتی مانند ریتم‌ غیر طبیعی ضربان قلب مثل آریتمی یا وجود آسیب عضله قلب دست پیدا کند. در طی این تست حسگرهای کوچکی به پوست شما چسبانده می‌شوند تا فعالیت الکتریکی را دریافت کنند.
5.   اشعه ایکس قفسه سینه (Chest X-Ray)؛ ممکن است برای بررسی ریه‌ها و بزرگ‌شدن قلب یک عکس اشعه ایکس درخواست شود تا پزشک اندازه‌ی این اندام‌های مهم را در طی این آزمایش بسنجد.
6.   ام آر آی قلب (MRI)؛ ام آر آی یک تست تصویربرداری است که تصاویر دقیقی از قلب می‌گیرد. ممکن است برای مشاهده دقیق‌تر دریچه‌ها و عضلات قلب استفاده شود.
7.   آزمایش خون روماتیسم قلبی؛ پزشک برای بررسی عفونت و التهاب می‌تواند عوامل خاصی را در آزمایش خون بررسی کند تا از وجود یا عدم وجود التهاب و عفونت در بدن بیمار مطمئن شود.

4. درمان روماتیسم قلبی

در کنار استفاده از درمان‌های دارویی پیشنهاد می‌شود که از درمان‌های خانگی هم برای کاهش التهاب کمک بگیرید. استفاده از مواد طبیعی و گیاهی مناسب به کاهش شدت علائم بیماری کمک می‌کند و به روند درمان بیمار سرعت می‌بخشد. در اینجا به معرفی چند گیاه دارویی برای درمان روماتیسم قلبی با طب سنتی می‌پردازیم:

1. قهوه؛ یکی از بهترین مواد برای بهبود روماتیسم قلبی است. 
2. زنجبیل؛ با اثر ضد التهاب به تسریع فرایند بهبود بیمار کمک می‌کند.
3. چای سبز؛ این گیاه با خاصیت ضد التهاب نقش موثری در محافظت از مفاصل دارد.
4. زردچوبه؛ این ادویه پرمصرف علاوه بر خاصیت ضد التهابی به تسکین دردهای روماتیسمی بیمار کمک می‌کند.
5. دارچین؛ این گیاه با خاصیت ضد التهاب در کاهش شدت علائم موثر است؛ اما بهتر است خانم‌های باردار و شیرده از مصرف آن خودداری کنند.
6. بید؛ پوست بید با خاصیت ضد التهاب به کاهش شدت علایم روماتیسم قلبی در بزرگسالان و کودکان کمک می‌کند؛ اما مصرف بیش از اندازه‌ی این گیاه باعث بروز اختلال و انسداد در کلیه می‌شود.

از دیگر مواد موثر در بهبودی بیماری روماتیسم قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. پیاز
2. گزنه
3. سویا
4. ژل رویال
5. فلفل سیاه
6. انبه و گریپ فروت

5. عوارض روماتیسم قلبی در بزرگسالان 

عدم درمان یا درمان نادرست این بیماری می‌تواند باعث وخامت حال بیمار و بروز عوارض جدی بشود. در نتیجه در صورت مشاهده هر یک از علائم به پزشک مراجعه کنید و فرایند درمان را جدی بگیرید تا از بروز این عوارض در امان بمانید. عوارض شایع بیماری روماتیسم قلبی شامل موارد زیر است:

1. اندوکاردیت و نارسایی قلبی؛ این عارضه می‌تواند به تدریج به دلیل تنگ‌شدن شدید یا نشتی دریچه قلب رخ دهد.
2. پارگی دریچه قلب؛ این عارضه یک اورژانس پزشکی است که به وسیله‌ی جراحی برای اصلاح یا ترمیم دریچه قلب درمان می‌شود.
3. عوارض بارداری و زایمان؛ بیماری روماتیسمی قلب به ویژه برای افراد باردار خطرناک است. بارداری باعث افزایش مقدار خون در بدن می‌شود و قلب باید برای پمپاژ خون اضافی بیشتر کار کند. آسیب‌دیدن دریچه قلب در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز مشکلات سلامتی جدی شود. بنابراین زنان مبتلا به بیماری روماتیسمی قلب باید قبل از بارداری وضعیت خود را با پزشک در میان بگذارند.

6. سخن پایانی

روماتیسم قلبی یک بیماری نسبتا خطرناک است که نیاز به توجه و مراقبت‌های طولانی مدت دارد. در بسیاری از مواقع این بیماری در اثر یک سرماخوردگی یا عفونت ساده گلو ایجاد می‌شود. اقدام به‌موقع برای درمان عفونت در بدن می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی و بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. از طرف دیگر ارزیابی سلامت قلب به‌طور مرتب در کنار رعایت نکاتی که باید در طول زندگی جدی گرفته شوند، به این بیماران کمک می‌کنند تا دیرتر به نارسایی قلبی مبتلا شوند و زندگی راحت‌تری را تجربه کنند.