انواع گیاهان دارویی ضد افسردگی را می‌شناسید؟

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی / اخبار

داروهای گیاهی ضد افسردگی سال‌هاست در کنار درمان‌های دیگر جای خود را باز کرده‌اند و خیلی‌ها آن‌ها را به خاطر حس طبیعی‌تر، کمتر بودن عوارض و امکان استفاده در سبک زندگی روزمره انتخاب می‌نمایند. زمانی که حال‌وهوای ذهنی از تعادل خارج شود، بدن هم اغلب همراهش تغییر می‌کند؛ خواب سخت‌تر می‌شود، انرژی پایین می‌آید و تمرکز گاهی مثل یک خط ناپایدار روی صفحه می‌لغزد.  در چنین شرایطی برخی از گیاهان دارویی، به‌ ویژه گیاهانی مثل چای سبز، سنبل‌الطیب، زعفران، گل‌گاوزبان و ترکیباتی مثل اسیدهای آمینه آرام‌بخش، به‌تدریج روی سیستم عصبی اثر می‌گذارند. در این مقاله از مجله دکتر روغنی، خواهیم گفت داروهای گیاهی ضد افسردگی چیست، چه زمانی کاربرد دارند، چه گیاهانی اثر آرام‌کننده و ضداضطراب دارند، کدام‌ها عوارض کماری دارند و چه نکاتی را باید هنگام استفاده از آن‌ها در نظر گرفت.

انواع گیاهان دارویی ضد افسردگی را می‌شناسید؟

افسردگی چیست؟

پیش از آنکه سراغ راه‌حل‌های طبیعی برویم، لازم است بدانیم که داریم با چه چیزی مواجه می‌شویم یا اصلا افسردگی داریم یا نه. افسردگی فقط یک حال بد یا ناراحتی زودگذر نیست. 

در صورتی که افسردگی را شبیه به یک زمستان در نظر بگیریم، روزهایش کوتاه، شب‌هایش طولانی و سوزش عمیقش تا مغز استخوان نفوذ می‌کند. این وضعیت یک اختلال پزشکی جدی است که بر نحوه احساس، تفکر و عملکرد ما اثر می‌گذارد.

چطور گیاهان ضد افسردگی بر روی مغز ما را تنظیم می‌کنند؟

شاید بزرگترین سؤال این باشد که یک برگ خشک یا ریشه پودر شده چطور می‌تواند با پیچیدگی‌های شیمیایی مغز ما مقابله کند؟ پاسخ در ترکیبات فعال زیستی یا همان «بیواکتیو» نهفته است. این مواد، که گاهی شبیه به آنزیم‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی ما هستند، می‌توانند بر مسیرهایی تأثیر بگذارند که مسئول تنظیم خلق و خو هستند.

مثلاً یکی از تئوری‌های اصلی افسردگی، عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی حیاتی مثل سروتونین، دوپامین و نوراپی‌نفرین است. اینجاست که معجزه گیاهان دارویی ضدافسردگی طبیعی آغاز می‌شود.

مکانیسم اثر داروهای گیاهی ضد افسردگی

• افزایش سروتونین: برخی گیاهان مثل هایپریکوم پرفوراتوم (علف چای) با مهار بازجذب سروتونین (مانند داروهای SSRI)، آن را در فضای سیناپسی بیشتر نگه می‌دارند تا بتواند تأثیرات مثبت خود را روی خلق و خو بگذارد.

• تنظیم کورتیزول: بسیاری از گیاهان تطبیق‌زا (آداپتوژن) مانند آشواگاندا، به بدن کمک می‌کنند تا استرس را بهتر مدیریت کند. استرس مزمن باعث بالا رفتن کورتیزول شده و این خود می‌تواند دروازه افسردگی باشد. این گیاهان، سیستم پاسخ به استرس (HPA axis) را متعادل می‌کنند.

• اثر ضد التهابی: تحقیقات جدید نشان می‌دهند که التهاب مزمن در بدن می‌تواند یکی از عوامل کلیدی افسردگی باشد. بسیاری از داروهای گیاهی ضد استرس دارای خواص ضدالتهابی قوی هستند.

مهم‌ترین نشانه‌هایی افسردگی

اگر این نشانه‌ و علائم را تجربه می‌کنید، احتمالا دچار افسردگی شده‌اید:

• انرژی ته کشیده: احساس خستگی مداوم، حتی پس از استراحت.
• لذت‌های گم شده: دیگر از کارهایی که پیش‌تر دوست داشتید، لذت نمی‌برید. انگار رنگ‌ها پریده‌اند.
• خواب آشفته: یا خیلی می‌خوابید یا اصلا خواب ندارید.
• تمرکز سخت: انگار مغزتان در مه فرورفته و نمی‌توانید تصمیم بگیرید یا تمرکز کنید.
• احساس بی‌ارزشی و گناه: خودتان را دائم سرزنش می‌کنید.

باید گفت که داروهای گیاهی به منظور بهبود خلق و خو و گیاهان آرامش مورد استفاده قرار می‌گیرند، نه به عنوان یک جایگزین برای درمان‌های تخصصی، بلکه به عنوان یک کمک کننده برای بازگرداندن تعادل‌های طبیعی بدن و مغز، به خصوص در موارد خفیف تا متوسط.

بهترین داروهای گیاهی ضد افسردگی

در میان گنجینه عظیم طبیعت، چند گیاه خاص، شهرت علمی و تاریخی بیشتری به عنوان بهترین داروهای گیاهی ضد افسردگی پیدا کرده‌اند. مهم است که آن‌ها را بشناسیم و بدانیم که هر کدام چه نقشی دارند.

مهم‌ترین داروهای گیاهی ضد افسردگی

در این بخش گیاهانی را خواهیم گفت که به شکل علمی در مطالعات مختلف بررسی شده‌اند.

1. زعفران

زعفران یکی از گیاهان پرمصرف در درمان افسردگی خفیف است. ترکیباتی مثل کروسین و سافرانال روی خلق‌وخو اثر می‌گذارند و تحقیقات نشان داده‌اند که در برخی افراد عملکردی نزدیک به داروهای ضدافسردگی خفیف دارند.

زعفران اغلب در قالب کپسول یا عصاره استاندارد مصرف می‌شود و استفاده غذایی به‌تنهایی برای اثر درمانی کافی نخواهد بود.

2. گل‌گاوزبان

گل‌گاوزبان در راستای دارا بودن اثر آرام‌بخشش شناخته شده است. مصرفش در کاهش بی‌قراری، تنش عضلانی، بی‌خوابی و نوسانات خلقی مفید است. البته افرادی که مشکلات کبدی دارند باید حتما زیر نظر پزشک از آن استفاده کنند.

3. سنبل‌الطیب

این گیاه بیشتر برای خواب و آرام‌سازی استفاده می‌شود اما اثرات غیرمستقیمش روی کاهش اضطراب می‌تواند به بهبود خلق کمک کند. افرادی که شب‌ها ذهنشان آرام نمی‌شود معمولاً پاسخ خوبی به سنبل‌الطیب می‌دهند.

4. چای سبز

چای سبز حاوی L-Theanine یا ال‌تیانین است؛ ترکیبی که به ایجاد آرامش بدون خواب‌آلودگی کمک می‌نماید. افزایش تمرکز، کاهش سیگنال‌های استرس و متعادل شدن فعالیت مغزی از اثرات آن است.

در افرادی که اضطراب و افسردگی با یکدیگر توأم دارند، استفاده روزانه چای سبز اغلب نتایج آرام‌کننده‌ای ایجاد می‌کند.

5. جینسینگ

جینسینگ به‌طور غیرمستقیم بر روی افسردگی اثر می‌گذارد. با افزایش انرژی و کاهش خستگی ذهنی حس تعادل بیشتری ایجاد می‌کند. البته مصرف بیش‌ازحد می‌تواند بی‌قراری بدهد؛ در نهایت لازم است با دوز مناسب مصرف شود.

6. اسطوخودوس

روغن و عصاره اسطوخودوس روی سیستم عصبی مرکزی اثر آرام‌بخش دارد و برای کاهش تنش، بهبود خواب و تنظیم خلق کاربرد دارد. فرم خوراکی یا قطره زیرزبانی اغلب قوی‌تر از رایحه‌درمانی است.

آیا داروهای گیاهی ضد افسردگی عوارض دارند؟

هیچ گیاهی به طور کامل بدون عارضه و بی‌خطر نیست. عوارض اغلب خفیف و کوتاه‌مدت هستند اما دانستن آن‌ها ضروری است.

گیاهانی همچون گل‌گاوزبان ممکن است روی کبد اثر بگذارند. سنبل‌الطیب در برخی افراد خواب‌آلودگی روزانه ایجاد می‌کند. زعفران اغلب خطری ندارد اما دوزهای بالا می‌تواند منجر به سرگیجه شود.

نکته مهم این است که برخی از گیاهان با داروهای ضدافسردگی مثل SSRIs تداخل دارند. در صورتی که فرد هم‌زمان داروی شیمیایی مصرف می‌کند باید قبل از شروع هر نوع گیاه دارویی مشورت کند.

این مقاله را از دست ندهید: تاثیر داروی ویاس بر تمرکز، افسردگی و کاهش وزن چیست؟

چه کسانی می‌توانند از گیاهان ضد افسردگی استفاده کنند؟

این داروها به طور معمول برای افسردگی خفیف تا متوسط، اضطراب‌های مزمن، تنش‌های طولانی‌مدت، مشکلات خواب یا نوسانات خلقی مناسب هستند. افراد زیر باید با احتیاط بیشتری مصرف کنند:

• زنان باردار یا شیرده
• افراد دارای بیماری کبد یا کلیه
• افراد مصرف‌کننده داروهای ضدانعقاد
• نوجوانانی که نشانه‌های شدید افسردگی دارند
• کسانی که داروهای اعصاب یا ضدافسردگی مصرف می‌کنند

آیا می‌توان داروهای گیاهی ضد افسردگی را با داروی شیمیایی ترکیب نمود؟

گاهی بله، اما تنها زیر نظر پزشک متخصص. ترکیب خودسرانه می‌تواند خطرناک باشد:

• ترکیب سنبل‌الطیب با داروهای خواب‌آور خواب‌آلودگی شدید ایجاد می‌کند.
• ترکیب زعفران با SSRIها ممکن است سطح سروتونین را بیش‌ازحد بالا ببرد.

در بسیاری از شرایط پزشکان گیاه دارویی را به‌عنوان مکمل‌درمانی کنار روان‌درمانی، ورزش منظم و اصلاح سبک زندگی توصیه می‌نمایند. برای مشاهده قیمت و خرید ایوینینگ پرایم رز اویل کلیک کنید.

سوالات متداول در مورد داروهای گیاهی ضد افسردگی

آیا داروهای گیاهی ضد افسردگی به تنهایی برای افسردگی شدید کافی هستند؟

خیر. داروهای گیاهی ضد افسردگی اغلب تنها برای موارد افسردگی خفیف تا متوسط توصیه می‌شوند. در افسردگی شدید، که با اختلال جدی در عملکرد روزانه و خطر خودآزاری همراه است، حتماً نیاز به مشاوره و درمان ترکیبی توسط روانپزشک است و گیاهان فقط می‌توانند نقش مکمل داشته باشند.

چگونه تداخل دارویی علف چای با داروهای دیگر را تشخیص دهیم؟

تداخل دارویی علف چای بسیار جدی است، زیرا این گیاه آنزیم‌های کبدی را تحریک می‌کند که بسیاری از داروها را متابولیزه می‌کنند. این امر باعث کاهش اثربخشی داروهایی مانند داروهای ضدبارداری، ضد HIV، وارفارین و برخی داروهای ضدافسردگی دیگر می‌شود. تنها راه تشخیص و مدیریت ایمن این تداخلات، مشورت مستقیم با پزشک یا داروساز است.

آیا مصرف زعفران به عنوان داروی گیاهی ضد افسردگی عوارض جانبی دارد؟

مصرف زعفران در دوزهای درمانی اغلب عارضه جدی ندارد و تحمل خوبی از خود نشان می‌دهد. با این حال، مصرف بیش از حد (بیشتر از حد مجاز روزانه) ممکن است باعث سرگیجه، خشکی دهان یا در موارد نادر، واکنش‌های آلرژیک شود. زعفران به عنوان داروی گیاهی برای بهبود خلق و خو، یکی از امن‌ترین گزینه‌ها محسوب می‌شود.

‌

منبع: herbmedpharmacol